Οι τρεις Ιεράρχες

Μέσα στην απάτη και τη σύγχυση του κόσμου η Εκκλησία προβάλλει τους ανθρώπους εκείνους, που όχι μόνο δεν απάτησαν και δεν απατήθηκαν, αλλά αντίθετα, αγάπησαν και αγαπήθηκαν.

Η εκκλησία μας πανηγυρίζει την ανατολή των τριών Αστέρων του νοητού της στερεώματος,των οποίων η εμφάνιση στον ουρανό όλους τους θάμπωσε. Γιορτάζει τη μνήμη των Τριών πιο ένδοξων της Ιεραρχών,την μνήμη του Μεγάλου Βασιλείου,του θεολόγου Γρηγορίου και του Χρυσόστομου Ιωάννου, οι οποίοι «την οικουμένην ακτίσιν θείων επύρσευσαν», τη μνήμη των τριών γενναίων μαχητών του Χριστού, που αγωνίστηκαν για την ορθόδοξη πίστη και έλαβαν τον «αμάραντο στέφανο της νίκης».

Έτσι λοιπόν, ως φιλόστοργη μητέρα, χαίρει για τη δόξα των τριών εκλεκτών αυτών παιδιών της, που τα ανέθρεψε με το άδολο γάλα της Ορθοδοξίας και αναδείχτηκαν ποταμοί σοφίας και γνώσεως.

Με τη μητέρα Εκκλησία χαίρει και ολόκληρη η Ορθοδοξία, γιατί η μνήμη της ιερής αυτής τριανδρίας είναι ιδιαίτερη αγαπητή και άξια θαυμασμού! Πραγματικά, αυτοί οι Ιεράρχες όχι μόνο διατήρησαν αυτά που τους είχε εμπιστευτεί η Εκκλησία, αλλά και παρέδωσαν ό,τι τους δόθηκε ακόμη πλουσιότερο.

Ως προς τον πλούτο και τα χρήματα οι Τρεις Ιεράρχες βρίσκονταν σε αντίθετη γραμμή από πολλούς «πνευματικούς πατέρες» της εποχής μας. Συνήθως μπαίνουν φτωχοί στην Εκκλησία και γίνονται πλούσιοι από την Εκκλησία. Αυτοί, προερχόμενοι από εύπορες οικογένειες, εισήλθαν στην Εκκλησία πλούσιοι και θέλησαν να καταλήξουν πάμφτωχοι.

Οι τρεις Ιεράρχες στηρίχτηκαν στο ζωντανό θεό και αξιώθηκαν να απολαύσουν «τα πάντα», όλα τα πνευματικά «πλουσίως».

• Θησαύρισαν σε χάρι και χαρίσματα

• Αρωματίσθηκαν από τις αρετές του Χριστού

• Μορφώθηκαν κατά Θεό

• Ουρανοποίησαν τη γη

•Θεώθηκαν
Χαίρει όμως και ολόκληρος ο Ορθόδοξος χριστιανικός κόσμος, γιατί έχει ως πρότυπο χριστιανικής τελειότητας αυτούς τους άνδρες. Έτσι λοιπόν σα διαμάντια στολίζουν το στεφάνι της Εκκλησίας, ως πρόμαχοι της Ορθοδοξίας μάχονται γι' αυτή.

Κάθε χριστιανική καρδία αγαπά, θαυμάζει και ευγνωμονεί τους τρεις Άγιους αυτούς άνδρες.

Ποιος άραγε μπορεί να συγκριθεί με το μέγεθος των αρετών του Μ. Βασιλείου; Μα γι' αυτό έλαβε το χαρακτηρισμό «Μέγας».

Ποιος αναδείχτηκε θεολογικώτερος του θεολόγου Γρηγορίου, ο οποίος μόνος μετά τον Ιωάννη τον Ευαγγελιστή έλαβε αυτή την υψηλή και θεία επωνυμία «Θεολόγος».

Ποιος μπορεί μα ομιλήσει γλυκύτερα από τον «χρυσορρήμονα» Ιωάννη;

Αλήθεια, αυτή η Ιερή τριανδρία, περικλείει κάθε αρετή, κάθε τελειότητα και αξίζει να τιμάται αιώνια στις καρδιές των ανθρώπων.

Μαζί με την Εκκλησία πανηγυρίζουν «τα των Μουσών τεμένη» οι ιεροί ναοί της γνώσης και της παιδείας, τα σχολεία μας και αυτό γιατί η τριάδα των Αγίων αυτών θεωρήθηκε προστάτιδα της παιδείας και των γραμμάτων.

Αλλά γιατί άραγε από τόσους επιφανείς ανθρώπους των γραμμάτων της πολιτείας και της Εκκλησίας αναδείχτηκαν αυτοί ως προστάτες της παιδείας;

Ποιος άραγε είναι ο σκοπός αυτής της εορτής;

Οι ευσεβείς και σοφοί μας Πατέρες διάλεξαν τους τρεις αυτούς Ιερούς άνδρες κατά πρώτο λόγο γιατί σε αυτούς συνενώθηκαν η πολιτεία και η Εκκλησία γιατί αυτοί και μέλη της πολιτείας ήταν και φίλοι της Εκκλησίας. Κατά δεύτερο λόγο γιατί
πρόβλεψαν πριν από πολλά χρόνια, ότι το μελλοντικό μεγαλείο του Έθνους βρίσκεται στο σύνδεσμο πολιτείας και Εκκλησίας. Και κατά τρίτο λόγο γιατί θέλησαν τις υψηλές αυτές αλήθειες να μεταδώσουν και στις επόμενες γενιές για να μη μπορεί ο χρόνος να παραχαράξει και να σβήσει την υψηλή αυτή κληρονομιά.

Όμως τώρα θα ομιλήσουμε και για τη θρησκευτική αγωγή και τη μόρφωση των παιδιών αποδεικνύοντας ότι παιδεία και θρησκεία συμβαδίζουν. Ο καλύτερος τρόπος με τον οποίο γίνεται δυνατή η πνευματική και θρησκευτική μόρφωση του ανθρώπου είναι εκείνος που αρχίζει από τη βρεφική του ηλικία. Επειδή όμως την ηλικία εκείνη οι μόνοι άμεσοι και αρμόδιοι διδάσκαλοι είναι οι μητέρες, είναι ανάγκη αυτές να δώσουν επιμελημένη ανατροφή γιατί χρησιμεύουν ως εικόνες για τα παιδιά τους. Γιατί τα παιδιά βαδίζουν στ' αχνάρια των γονιών τους. Το παιδί μιμείται τα πλεονεκτήματα ή τα ελαττώματα της μητέρας όπως το μαγνητόφωνο.

Μεγάλη λοιπόν προσοχή απαιτείται στην ανατροφή των μητέρων γιατί η ελλιπής τους ανατροφή θα έχει άσχημα επακόλουθα στην ανατροφή των παιδιών τους.

Οι μητέρες για την υψηλό τους προορισμό, πρέπει να έχουν νου και καρδιά.

Αυτά είναι το δυο κέντρα ένα οποία περιστρέφεται η πνευματική και ηθική μόρφωση του ανθρώπου. Αν παραμεληθεί κάποιο από τα δύο, η μόρφωση είναι ατελής και κουτσή. Ο νους και η καρδιά αν και είναι όργανα μιας ψυχής, δεν είναι λιγότερο τα μέσα που οδηγούν στη μόρφωση, επειδή η καρδιά ανήκει στο μεταφυσικό κόσμο, ενώ ο νους στο φυσικό κόσμο. Έτσι κάθε ένα έχει ανάγκη να διδάσκεται τις δικές του αλήθειες. Είναι γνωστό ότι οι αλήθειες του νου είναι η παιδεία & η επιστήμη , της καρδιάς είναι οι υπερφυσικές αλήθειες και η θρησκεία.

Παιδεία λοιπόν και θρησκεία είναι αναγκαίο να παρέχουμε στα παιδιά μας για να τα μεταδώσουν κι αυτά στα δικά τους παιδιά. Η παιδεία και η θρησκεία είναι οι δυο φωτεινοί φάροι που οδηγούν τον άνθρωπο στην πολυτάραχη ζωή του και τον προφυλάγουν από κάθε ναυάγιο και προσάραξη. Είναι τα μάτια της ψυχής, με τα οποία βαδίζει χωρίς εμπόδια στον δρόμο της αλήθειας που οδηγεί στην ευτυχία και στη σωτηρία, ώστε να αναδεικνύεται ο άνθρωπος άξιος της υψηλής του καταγωγής.
Μόνο μ' αυτόν τον τρόπο μορφωμένες μητέρες μπορούν να αναθρέψουν χρηστά παιδιά, καλούς ανθρώπους και πολίτες.

Έτσι λάμπουν με το παράδειγμα τους και οι μητέρες των σήμερα εορταζόντων Αγίων. Αυτές ήταν τόσο φίλες της παιδείας και είχαν τόσο βαθύ και ζωηρό ζήλο, ώστε πίστευαν ακράδαντα ότι την παιδεία και τον θρησκευτικό τους ζήλο τον μετέδωσαν στα παιδιά με το παράδειγμα τους. Ήταν τόσο σίγουρες για τον εαυτό
τους ώστε έστειλαν τα παιδιά τους να μορφωθούν σε ειδωλολάτρες δασκάλους χωρίς να φοβούνται ότι μπορούν να επηρεαστούν. Γνώριζαν ότι τίποτε δε θα μπορούσε να κλονίσει τις θρησκευτικές αρχές των παιδιών τους, γιατί με επιμέλεια τις οικοδόμησαν στερεά.

Έτσι λοιπόν η Νόννα και η Εμμέλεια, οι καλές μητέρες του Βασιλείου και του Γρηγορίου, τους στέλνουν στην Αθήνα, στην κοιτίδα της παιδείας και των φώτων αλλά και της ειδωλολατρίας. Παρ' όλα αυτά δε διαψεύστηκαν οι προσδοκίες τους.

Οι δυο νέοι, έχοντας στην καρδιά τους ζωηρή τη φλόγα της πίστης τους να καίει έμειναν ανεπηρέαστοι σε όλη τη διάρκεια των σπουδών τους χωρίς να κλονιστούν ούτε από τη διδασκαλία αυτών που πολεμούσαν το χριστιανισμό ή τις μεγαλόπρεπες ειδωλολατρικές τελετές. Έτσι επέστρεψαν στις μητέρες τους προσφέροντας τον
εαυτό τους ως δώρο στους κόπους που έκαναν για να τους αναθρέψουν σωστά. Η μητέρα του Ιωάννη, Ανθούσα, αν και χήρευσε σε νεαρή ηλικία, και έχοντας μόνο ένα παιδί, δόθηκε ολόψυχα στην ανατροφή του. Και όταν αυτό μεγάλωσε, δε δίστασε να το παραδώσει σε ειδωλολατρικά χέρια για να αναπτύξει τις πνευματικές του δυνάμεις. Η πεποίθηση στην πίστη της ήταν πεποίθηση στο αγαπημένο της παιδί και δε διαψεύσθηκε γιατί ο Ιωάννης αμέσως μετά το τέλος των σπουδών του, δόθηκε
ολόψυχα στην Εκκλησία. Ο Λιβάνιος, ο διδάσκαλος του Ιωάννη αποτυγχάνοντας να τον προσηλυτίσει λυπήθηκε πολύ. «Αλίμονο», είπε, αναγνωρίζοντας την αξία της χριστιανής μητέρας του Ιωάννη.

Πόσο λαμπρά παραδείγματα είναι αυτές οι μητέρες!

Πόσο θαυμάσιες εικόνες!  Τι πρότυπα !

Ποιος μπορεί να αρνηθεί ότι οι μητέρες αναδεικνύουν τους μεγάλους και ενάρετους ανθρώπους.

Είναι ανάγκη λοιπόν να μορφώνουμε τα παιδιά μας από την παιδική ηλικία θρησκευτικά και πνευματικά, για να τα αναδείξουμε αυτά άξια του προορισμού τους.

Παιδεία και θρησκεία λοιπόν είναι ανάγκη να συνυπάρχουν γιατί τα δύο αυτά είναι τα μόνα ασφαλή εφόδια στη ζωή που μπορούν να βοηθήσουν με κάθε τρόπο τον άνθρωπο.

Η πνευματική και θρησκευτική μόρφωση είναι δυο διαφορετικά δένδρα φυτεμένα στον ίδιο χώρο. Πρέπει και τα δυο να τα φροντίζουμε για να αναπτύσσονται το ίδιο. Η άνιση καλλιέργεια θα φέρει δυσανάλογη ανάπτυξη που θα έχει αποτέλεσμα την αύξηση και το μαρασμό του άλλου. Αν η επιμέλεια στραφεί στην πνευματική μόρφωση , τότε ο άνθρωπος θα απομακρυνθεί από τη θρησκεία. Αν στραφεί προς την θρησκεία , οι πνευματικές δυνάμεις είναι δυνατόν να μαραθούν με ολέθρια αποτελέσματα.

Τέτοια είναι τα αποτελέσματα της μονομερούς εκπαίδευσης.

Οι τρεις Ιεράρχες αποτελούν το φάρο που φωτίζει με το παράδειγμα τους τις ερχόμενες γενεές.

Στάθηκαν μπροστά στην προσωπικότητα του ανθρώπου, με δέος, προσοχή και σεβασμό. Καθόρισαν με απόλυτη σαφήνεια και παραστατικότητα τους στόχους του ανθρώπου. Οι τρεις φωστήρες της Τρισηλίου θεότητας, δε θέλουν το σχολείο να είναι τόπος φόβου, φτηνής θεωρητικής ηθικολογίας και ένα μέσο ξερών γνώσεων, θέλουν το σπίτι και το σχολείο να είναι θερμοκήπια έμπρακτης αγάπης, χαράς, ευτυχίας, συνεργασίας, δημιουργίας. Εκεί πρέπει να ολοκληρώνεται η προσωπικότητα εκεί με συναίσθηση ευθύνης και ειλικρίνεια να παίρνονται τα απαραίτητα εφόδια και να διατηρείται αμείωτο το ενδιαφέρον για μάθηση, εκεί να γίνεται βίωμα η αρετή.

Να γιατί έχουμε ιερή υποχρέωση να τους θυμόμαστε και να τους ατενίζουμε με σεβασμό!

Να γιατί στεκόμαστε μπροστά στους τρεις Ιεράρχες με ευγνωμοσύνη, εκτίμηση και σεβασμό.

Τιμή σε εκείνους που στη ζωή τους όρισαν να φυλάγουν ως κόρη οφθαλμού τις Θερμοπύλες των τριών μεγάλων του πνεύματος και των γραμμάτων «ποτέ από το χρέος μη κινουντες».

ΕΚΟΙΜΗΘΗ ο Αρχιεπίσκοπος

"...Στρέφει το βλέμμα προς τους αγγέλους, αλλά άπρακτα εκλιπαρεί. Απλώνει τα χέρια προς τους ανθρώπους και δεν υπάρχει κανείς να τον βοηθήσει" (άγιος Ιωάννης Δαμασκηνός).
Τελικά...
Στις 5:15 ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Χριστόδουλος έφυγε από τη ζωή, χάνοντας τη μάχη που έδινε επί 7 μήνες τώρα με την επάρατη νόσο. Λίγο νωρίτερα οι γιατροί, οι στενοί του συνεργάτες και πολλοί κληρικοί έσπευσαν στην αρχιεπισκοπική κατοικία στο Ψυχικό. Ο αρχιεπίσκοπος κατέληξε στην κατοικία του καθώς οι γιατροί σεβάστηκαν την επιθυμία του να μην μεταφερθεί στο νοσοκομείο.
Η σορός του αρχιεπισκόπου εκτίθεται σε τριήμερο προσκύνημα, ενώ η κηδεία θα γίνει με τιμές αρχηγού κράτους.

Βιογραφικό του Μακαριστού Αρχιεπισκόπου

Ο αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Χριστόδουλος, γεννήθηκε το 1939 στην Ξάνθη και σπούδασε Νομικά και Θεολογία. Χαρισματικός απο τα νεανικά του χρόνια, διδάκτωρ Θεολογίας, πτυχιούχος γαλλικής και αγγλικής γλώσσας, γνώστης ιταλικής και γερμανικής, χειροτονήθηκε διάκονος το 1961 και πρεσβύτερος το 1965.
Εννέα χρόνια ήταν ιεροκήρυκας στο ναό της Κοιμήσεως Θεοτόκου (Παναγίτσα) Φαλήρου, ενώ διετέλεσε επί επτά χρόνια γραμματέας της Ιεράς Συνόδου.
Νεότατος, μόλις 35 ετών το 1974 εξελέγη μητροπολίτης Δημητριάδος, απ΄όπου αναχώρησε, όταν εξελέγη αρχιεπίσκοπος Αθηνών.
Πήρε μέρος σε πολλές εκκλησιαστικές αποστολές στο εξωτερικό, ενώ συνέγραψε πλήθος επιστημονικών και εποικοδομητικών κειμένων. Αρθρογράφησε στον εκκλησιαστικό Τύπο, αλλά και σε εφημερίδες.
Ανάμεσα στις πρόσφατες δημοσιεύσεις ξεχωρίζουν : "Ελληνισμός προσήλυτος. Η μετάβαση απο την αρχαιότητα στον χριστιανισμό", "Η ψυχή της Ευρώπης". Μνημειώδες θεωρείται το έργο του, το οποίο αποτελεί και τη διατριβή του στο Πανεπιστήμιο με τίτλο : "Ιστορική και Κανονική θεώρησις του παλαιοημερολογητικού ζητήματος κατά την γένεσιν και την εξέλιξιν αυτού εν Ελλάδι", ενω εμπεριστατωμένες θεωρούνται οι μελέτες του για τον Μελέτιο Πηγά και το Θείο Πάθος.
Το 1998, μετά το θάνατο του αρχιεπισκόπου Σεραφείμ, τρεις ήταν οι επικρατέστεροι υποψήφιοι: ο Δημητριάδος Χριστόδουλος, ο Θηβών Ιερώνυμος και ο τότε Αλεξανδρουπόλεως (νύν Θεσσαλονίκης) Ανθιμος. Εξελέγη αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος, ο από Δημητριάδος Χριστόδουλος, ο οποίος προκάλεσε αίσθηση στην κοινή γνώμη, από την πρώτη στιγμή που άρχισε να διαβάζει τον "επιβατήριο" λόγο του στον κατάμεστο μητροπολιτικό ναό Αθηνών.
Πολύ γρήγορα, όλοι μιλούσαν για τον αρχιεπίσκοπο, που καλούσε τη νεολαία να πλησιάσει την Εκκλησία "όπως είναι, ακόμη και με το σκουλαρίκι", ζητούσε συγγνώμη απο τους νέους για όσα δεν έγιναν απο τους μεγαλύτερους, ενώ άρχισε αμέσως να ασχολείται με την αναζωογόνηση όλων των υπηρεσιών της Εκκλησίας και κυρίως του φιλανθρωπικού τομέα.
Υπό την ηγεσία του, προάγεται το έργο της Εκκλησίας σ΄ολόκληρο τον κοινωνικό τομέα. Ιδρύονται νέοι οργανισμοί που καλύπτουν τομείς, όπως η βιοηθική, η μέριμνα για τους τοξικομανείς, την κακοποιημένη γυναίκα, την άγαμη μητέρα. Τέλος ίδρυσε την Μη Κυβερνητική Οργάνωση "Αλληλεγγύη" μέσω της οποίας γίνεται μεγάλη παρέμβαση με ανθρωπιστική βοήθεια, σε παγκόσμια κλίμακα.
Ακόμη και στην επικοινωνία της Εκκλησίας παρενέβη δυναμικά, οδηγώντας την στο νέο κόσμο της ψηφιακής εποχής, αφού ίδρυσε την υπηρεσία Διαδικτύου, δημιουργώντας συγχρόνως ψηφιακή βιβλιοθήκη σε 9 γλώσσες, πινακοθήκη, μουσικοθήκη και πύλη πολιτιστικών ειδήσεων στα ελληνικά και αγγλικά.
Ο αρχιεπίσκοπος με το λόγο του, είτε απο άμβωνος, είτε σε εκδηλώσεις, είτε σε δηλώσεις του, προκάλεσε αντιδράσεις. Σχολιάσθηκε θετικά, αλλά και αρνητικά.
Δύο μεγάλα γεγονότα σημάδεψαν τα πρώτα χρόνια της ποιμαντορίας του: η σύγκρουση με την κυβέρνηση Κ. Σημίτη για την αναγραφή του θρησκεύματος στις ταυτότητες, που άρχισε την άνοιξη του 2000 και απασχόλησε για περίπου δύο χρόνια την κοινή γνώμη, ενώ αμέσως μετά άρχισε και η κρίση με το Οικουμενικό Πατριαρχείο που κράτησε ως το 2004 και έληξε μετά την παρέμβαση της υπουργού Παιδείας Μαριέττας Γιαννάκου.
Για πρώτη φορά στα χρονικά, το 2001 αρχίζει να διαφαίνεται οτι ο αρχιεπίσκοπος θα δεχθεί στην Αθήνα τον τότε Πάπα Ιωάννη Παύλο τον Β΄, γεγονός που πρίν συμβεί φαινόταν αδιανόητο. Υπήρξαν κάποιες αντιδράσεις, υπήρξαν ανακοινώσεις από φανατικούς, όμως ο ίδιος ο αρχιεπίσκοπος καταφέρνει και πείθει πρωτίστως τους ιεράρχες και ο Πάπας επισκέπτεται την Αθήνα, κατόπιν προσκλήσεως του τότε Προέδρου της Δημοκρατίας Κ. Στεφανόπουλου.
Στο αρχιεπισκοπικό Μέγαρο, και παρουσία των μελών της Ιεράς Συνόδου, ο Ποντίφηκας ζήτησε συγγνώμη για τα δεινά του παρελθόντος. Ο αρχιεπίσκοπος αρχίζει πρώτος να τον χειροκροτεί και ακολουθούν οι συνοδικοί Ιεράρχες. Ο πάγος μεταξύ των δύο Εκκλησιών, εκείνη τη στιγμή άρχισε να λιώνει. Πέντε χρόνια αργότερα, το Δεκέμβριο του 2006, ο αρχιεπίσκοπος θα ανταποδώσει την επίσκεψη του Πάπα, πηγαίνοντας στο Βατικανό, και συναντώντας πλέον το νεοεκλεγέντα Πάπα Βενέδικτο.
Ο αρχιεπίσκοπος Αθηνών Χριστόδουλος, υπήρξε δημοφιλέστατος. "Σκαρφαλωμένος" στις πρώτες θέσεις των δημοσκοπήσεων, έμπαινε στις καρδιές των απλών ανθρώπων. Μπορούσε να προκαλεί με τα λόγια του τον ενθουσιασμό ακόμη και των νέων, μιλώντας τους για την παγκοσμιοποίηση, χρησιμοποιούσε εικόνες και σχήματα.
Τα χαρίσματα του ήταν πολλά. Ομως, πολλές φορές παρεξηγήθηκε. Ο ίδιος έλεγε απλά πως το μόνο που τον ενδιαφέρει είναι η Εκκλησία, οι αγώνες, οι ρίζες και η ταυτότητα του ελληνισμού.

"Εν Ιορδάνη βαπτίζομένου Σου, Κύριε..."

Η ΒΑΠΤΙΣΗ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ - ΘΕΟΦΑΝΙΑ

Αφού ο Προαιώνιος Υιός και Λόγος του Θεού ενδύθηκε τον παλαιό Αδάμ, έγινε δηλαδή άνθρωπος, και εκτέλεσε όλα τα επιβαλλόμενα από Νόμο και τις συνήθειες της εποχής Του, πήγε στα μέρη που δίδασκε ο Πρόδρομος Ιωάννης για να βαπτιστεί.
Όχι γιατί ο Ιδιος το είχε ανάγκη, αλλά για να καθαρίσει την ανθρώπινη φύση από την ντροπή της αμαρτίας του Αδάμ και να ενδύσει τη γυμνότητα της με την πρώτη στολή που αστραποβολά τη θεϊκή λάμψη.
Το βάπτισμα του Ιωάννη ήταν για εκείνους που ένιωθαν αμαρτωλοί.
Το βάπτισμα αυτό (του Ιωάννη) ήταν η εισαγωγή.
Ο Κύριος κηρύττει το βάπτισμα της «υιοθεσίας», και το βάπτισμα αυτό (του Κυρίου) είναι το τελειωτικό.
Εκείνο (του Ιωάννη) ήταν η αποχώρηση από την αμαρτία, αυτό (του Κυρίου) είναι η οικείωση με τον Θεό.
Κατά τη βάπτιση Του αποκαλύφτηκε η Αγία Τριάδα, όπως χαρακτηριστικά ψάλλει και ο υμνωδός στο απολυτίκιο της εορτής: «Εν Ιορδάνη βαπτίζομένου Σου, Κύριε, η της Τριάδος εφανερώθη προσκύνησις…».
«Ἐγένετο δὲ ἐν τῷ βαπτισθῆναι ἅπαντα τὸν λαὸν καὶ Ἰησοῦ βαπτισθέντος καὶ προσευχομένου ἀνεῳχθῆναι τὸν οὐρανὸν καὶ καταβῆναι τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον σωματικῷ εἴδει ὡσεὶ περιστερὰν ἐπ' αὐτόν, καὶ φωνὴν ἐξ οὐρανοῦ γενέσθαι λέγουσαν· Σὺ εἶ ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός, ἐν σοὶ εὐδόκησα»(Λουκ.3,21-23).
Αυτή η οραματική Θεοφάνεια, που φανερώνει και αποκαλύπτει το μυστήριο της Αγίας Τριάδας, σχετίζεται με την παλιά προφητεία του Ησαϊα: «᾿Ισραὴλ ὁ ἐκλεκτός μου, προσεδέξατο αὐτὸν ἡ ψυχή μου· ἔδωκα τὸ πνεῦμά μου ἐπ᾿ αὐτόν, κρίσιν τοῖς ἔθνεσιν ἐξοίσει»(Ησ.42,1).
Ο «εκλεκτός», ο «δούλος» του Θεού, θα έρθει στον κόσμο ως ταπεινός Διάκονος και θα προσφέρει τον Εαυτό Του στην υπηρεσία του ανθρώπου.

Η ΒΑΠΤΙΣΗ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΣΤΗ ΛΑΪΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ - ΤΑ ΦΩΤΑ
Με τη γιορτή των Φώτων ολοκληρώνεται ο κύκλος των εορτών του Δωδεκαημέρου.
Τα πρώτα χριστιανικά χρόνια, οι πιστοί βαπτίζονταν ομαδικά σε ορισμένες ημέρες και περιόδους του έτους (την ημέρα της βάπτισης του Κυρίου και από το Πάσχα έως την Πεντηκοστή).
Το βράδυ της παραμονής των Φώτων, γινόταν η προετοιμασία για τη γιορτή και το βάπτισμα των κατηχούμενων (το φώτισμα, όπως το έλεγαν).
Οι χριστιανοί πήγαιναν στην Εκκλησία κρατώντας αναμμένες λαμπάδες. Από τα πολλά φώτα, έμεινε στην παράδοση η γιορτή αυτή ως Φώτα.
Την ημέρα αυτή αγιάζονται τα νερά και διώχνονται όλες οι "κακές δυνάμεις" (καλικάντζαροι, παγανά).
Αρχικά, ο αγιασμός των νερών γινόταν την παραμονή της εορτής στην Εκκλησία και κατόπιν ο ιερέας επισκέπτονταν όλα τα σπίτια της ενορίας του και αγίαζε, δηλαδή ράντιζε με ένα κλωνάρι βασιλικό, όλα τα μέλη της οικογένειας και τους χώρους του σπιτιού.

Ανήμερα γίνεται ο μεγάλος αγιασμός των υδάτων. Όλοι οι πιστοί πίνουν με ευλάβεια από τον αγιασμό (συμβολικά τρεις γουλιές). Από το ναό ξεκινά μια λαμπρή πομπή, που την ακολουθεί όλοι ο κόσμος και καταλήγει στη θάλασσα, σε ποτάμι ή σε δεξαμενή νερού. Ο ιερέας ρίχνει το Σταυρό στα νερά. Αμέσως ηχούν οι σειρήνες των πλοίων, σημαίνουν χαρμόσυνα οι καμπάνες κι αφήνονται περιστέρια ελεύθερα να πετάξουν. Νέοι βουτούν στα νερά και συναγωνίζονται ποιος θα πιάσει το Σταυρό. Σε κάποιες περιοχές, επικρατεί η παράδοση οτι αυτός που βρίσκει το Σταυρό έχει την τιμή να περιφέρει την ευλογία του Σταυρού από σπίτι σε σπίτι.

Αφού αγιαστούν τα νερά, σε κάποιες περιοχές της Ελλάδας κατεβαίνουν στο γιαλό και βουτούν στο νερό τα γεωργικά τους εργαλεία, ακόμη και τις άγιες εικόνες. Με τον αγιασμό ραντίζουν όλους τους χώρους του σπιτιού, τα δέντρα του κήπου, τα χωράφια, τ' αμπέλια και τα ζώα. Έτσι η καθαρτική δύναμη του Σταυρού πηγαίνει παντού και διώχνει κάθε κακό και μόλυσμα.

ΥΜΝΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΟΡΤΗΣ

Απολυτίκιο Θεοφανίων
«Εν Ιορδάνη βαπτιζομένου σου Κύριε
η της Τριάδος εφανερώθη προσκύνησις
του γαρ Γεννήτορος η φωνή προσεμαρτύρει Σοι
αγαπητόν Σε Υιόν ονομάζουσα
και το Πνεύμα εν είδει περιστεράς
εβεβαίου του λόγου το ασφαλές
Ο επιφανής Χριστέ ο Θεός
Και τον κόσμον φωτίσας δόξα Σοι»

Κοντάκιο Θεοφανίων
«Επεφάνης σήμερον τη οικουμένη
και το Φως Σου Κύριε εσημειώθη εφ΄ ημάς
εν επιγνώσει υμνούντας Σε
Ήλθες εφάνης το Φως το απρόσιτο»

Μεγαλυνάριο Θεοφανίων
«Σήμερον επέφανεν ο Σωτήρ
με μορφή ως δούλου βαπτισθήναι
μετά σαρκός υπό Ιωάννου
εν Ιορδάνου ρείθροις
ίνα βροτών εκπλύνει
τα παραπτώματα»