Τα ιστολόγια ως εργαλεία συνεργασίας και μάθησης στο πλαίσιο της διαδικτυακής κοινότητας Ελλήνων εκπαιδευτικών του Πανελλήνιου Σχολικού Δικτύου

Μαριάννα Βιβίτσου, Υποψήφια διδάκτορας, Media Education Centre, Πανεπιστήμιο Ελσίνκι, Ελσίνκι, Φινλανδία

Αλέξανδρος Γκίκας, Εκπαιδευτικός ΠΕ01, Μεταπτυχιακός Φοιτητής της Σχολής Ανθρωπιστικών Σπουδών του ΕΑΠ,

Νίκος Μηνάογλου, Εκπαιδευτικός ΠΕ70, 22^ο Δημοτικό Σχολείο Νικαίας, Νίκαια, Πειραιάς

Δημήτρης Κονετάς, Υποψήφιος διδάκτορας, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ιωάννινα,

Ηλίας Οικονομάκος, Εκπαιδευτικός ΠΕ19,

Σοφία Παπαδημητρίου, Εκπαιδευτικός ΠΕ19,

Νίκη Λαμπροπούλου, Υποψήφια διδάκτορας, London South Bank University, Λονδίνο, Ηνωμένο Βασίλειο,

Μιχάλης Παρασκευάς, Τεχνικός Υπεύθυνος Πανελλήνιου Σχολικού Δικτύου, ΙΤΥ,

Περίληψη

Στο ελληνικό διαδίκτυο έχουν ήδη αναπτυχθεί κοινότητες ‘ιστολόγων’, δηλαδή χρηστών του διαδικτύου που διατηρούν ηλεκτρονικό ημερολόγιο (weblog). Η αυξημένη επισκεψιμότητα και οι ‘συζητήσεις’ που δημιουργούνται σε μορφή σχολίων στην μπλογκόσφαιρα θα μπορούσε να αποδοθεί στη δυνατότητα για προσωπική έκφραση και διάδραση, ανταλλαγή απόψεων και επικοινωνία, που προσφέρει το λογισμικό. Οι απαντήσεις σε δημοσιεύσεις ποικίλλουν σε έκταση και περιεχόμενο ανάλογα με τον αντίκτυπο της προσέγγισης του/της γράφοντος/ουσας σε συγκεκριμένα θέματα. Μέχρι τώρα δεν υπάρχει γνωστή έρευνα στην Ελλάδα για την επίδραση των ιστολογίων στη μάθηση, τη δημιουργία, συνοχή και εξέλιξη διαδικτυακών κοινοτήτων, στη διαμόρφωση απόψεων παρά το γεγονός ότι έχουμε ήδη αρκετά δείγματα δυναμικής άσκησης της επιρροής τους.

Λαμβάνοντας υπόψη όσα αναφέρθηκαν παραπάνω πιστεύουμε πως η χρήση του ιστολογίου θα μπορούσε να ενσωματωθεί σε οργανωμένο πρόγραμμα διαδικτυακής εκπαίδευσης σε ένα πλαίσιο που συνδυάζει στοιχεία τυπικής και άτυπης μάθησης. Η εργασία αυτή έχει στόχο να παρουσιάσει την πρώτη οργανωμένη προσπάθεια χρήσης προσωπικού ιστολογίου από Έλληνες εκπαιδευτικούς στο πλαίσιο του διαδικτυακού μαθήματος ‘Μέθοδος Σχεδίων Εργασίας’ που φιλοξενήθηκε στην πλατφόρμα τηλεκπαίδευσης του Πανελλήνιου Σχολικού Δικτύου (ΠΣΔ).

Λέξεις – κλειδιά: ιστολόγιο (weblog), Παγκόσμιος Ιστός 2.0 (Web 2.0), διαδικτυακή μάθηση, διαδικτυακή κοινότητα μάθησης και συνεργασίας, ενεργός συμμετοχή

Εισαγωγή

Το διαδικτυακό μάθημα ‘Μέθοδος Σχεδίων Εργασίας’ σχεδιάστηκε με βάση τη θεωρία του εποικοδομισμού, της συνεργατικής και της εμπειρικής μάθησης και συμπεριλάμβανε στο μαθησιακό πρόγραμμα τα συνεργατικά εργαλεία του Παγκόσμιου Ιστού 2.0 (Web 2.0). Οι εξελίξεις στο χώρο της τεχνολογίας προσφέρουν ευκαιρίες για τη διαμόρφωση μιας νέας εκπαιδευτικής πραγματικότητας που συνδυάζει παραδοσιακές δια ζώσης μορφές διδασκαλίας με μαθησιακές εμπειρίες που υποστηρίζονται με τη χρήση του διαδικτύου. Όμως ο τελικός στόχος δεν μπορεί να είναι απλά η ενσωμάτωση των μέσων στην παιδαγωγική διαδικασία αλλά η χρήση του η/υ και των διαδικτυακών υπηρεσιών με τρόπο που να προωθεί την ενεργό συμμετοχή και τη συνεργατική μάθηση.

Η ανάπτυξη προγραμμάτων σπουδών που βασίζονται σε μαθητοκεντρικές προσεγγίσεις και η προώθηση υλοποίησης σχεδίων εργασίας στη σχολική καθημερινότητα απαιτούν την προσαρμογή της διδασκαλίας σε συνεργατικά σχήματα βασισμένα στην ομαδική εργασία, την έρευνα, την ανάλυση, τη σύνθεση, τον αναστοχασμό. Ο όγκος των πληροφοριών και η ταχεία ανανέωση της γνώσης επιβάλλουν την ενσωμάτωση μέσων και υπηρεσιών που διευκολύνουν την πρόσβαση σ’ αυτήν, το διαμοιρασμό και τον επαναπροσδιορισμό της σε ένα πλαίσιο που ξεπερνά το ατομικό και φέρνει στο προσκήνιο το συλλογικό στοιχείο μέσω συνεργασιών που δημιουργούνται για την επίτευξη κοινών στόχων και έχοντας ως αφορμή κοινές μαθησιακές ανάγκες και ενδιαφέροντα. Ο η/υ, η πρόσβαση στο διαδίκτυο και τα εργαλεία του Παγκόσμιου Ιστού 2.0 μπορούν να αποτελέσουν τα θεμέλια στήριξης του οικοδομήματος της συνεργατικής μάθησης, παρέχοντας παράλληλα ένα εναλλακτικό εκπαιδευτικό περιβάλλον.

Η συνεργατική μάθηση μέσω διαδικτύου (ΔΣΜ) είναι ένα πεδίο που προσφέρεται για έρευνα, καθώς, σύμφωνα με τον ορισμό του Koschmann (1996), η πρακτική της οικοδόμησης νοήματος σαν αποτέλεσμα κοινής δραστηριότητας, όπως για παράδειγμα κοινής επεξεργασίας ενός θέματος ή προσπάθειας επίλυσης προβλήματος έχει πρόσφατα αναδειχθεί σε αντικείμενο μελέτης. Η ΔΣΜ αποτελεί πρόκληση για τους εκπαιδευτικούς. Κυρίως όμως αποτελεί αναγκαιότητα, αφού μπορεί να καλύψει την ανεπάρκεια των επιμορφωτικών σεμιναρίων, όπως καταδεικνύουν έρευνες στην Ελλάδα (Τσετσίλας, 2006) και το εξωτερικό (Guskey, 2002, Huberman, 2001). Μπορεί επίσης να γίνει η γέφυρα που θα μειώσει το χάσμα ανάμεσα στην παλιά και τη νέα, ψηφιακή γενιά. Η εξοικείωση και η επαφή με τα μέσα δεν ανοίγει κανάλια επικοινωνίας και ενημέρωσης μόνο. Συντελεί επίσης στη διαμόρφωση των προσδοκιών των μαθητών για μια νέα εκπαίδευση που στοχεύει σε ένα πιο διαδραστικό τύπο μάθησης. Σύμφωνα με τον Philip (2007), η οπτική αυτή συνδέεται άμεσα και είναι απόρροια της χρήσης των ψηφιακών μέσων.

Το ιστολόγιο είναι ένα ψηφιακό εργαλείο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην παιδαγωγική διαδικασία λόγω της διαδραστικότητας που ενθαρρύνεται από το λογισμικό και της δυνατότητας για ομαδική εργασία που προσφέρεται. Με το σκεπτικό αυτό εντάχθηκε στο πρόγραμμα του διαδικτυακού μαθήματος ώστε να μπορέσουν οι εκπαιδευτικοί να εξοικειωθούν με το περιβάλλον και τη χρήση του και να το ενσωματώσουν στο δικό τους διδακτικό πρόγραμμα. Το πρώτο αυτό στάδιο βασίστηκε στη χρήση του λογισμικού ως προσωπικό ιστολόγιο.

---

Ο ελληνικός όρος είναι απόδοση του αγγλικού weblog ή blog (διαδικτυακό ημερολόγιο). Σε πολλά έντυπα χρησιμοποιείται η αγγλική λέξη με ελληνική γραφή, δηλ. αναφέρεται ως μπλογκ. Το ίδιο ισχύει και για τους δημιουργούς ιστολογίων, δηλ. τους ιστολόγους ή μπλόγκερς.